Tăng trưởng tín dụng 16%, ngân hàng có thực sự thừa nhân sự?

(Phân tích và nhận định của ông Vũ Việt Dũng, Chủ tịch KeyPerson Academy)

Việc một số ngân hàng tiến hành cắt giảm nhân sự trong thời gian gần đây đã làm dấy lên lo ngại về xu hướng “tinh giản” lực lượng lao động trong ngành tài chính. Tuy nhiên, nếu đặt trong bối cảnh mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% trong năm 2025, câu hỏi đặt ra là: Liệu ngành ngân hàng có thực sự thừa nhân sự, hay đây chỉ là một bước trong quá trình tái cấu trúc nhằm tuyển chọn những nhân sự phù hợp hơn với yêu cầu chuyển đổi số và chiến lược phát triển mới?

Bức tranh nhân sự ngân hàng niêm yết: Không giảm, chỉ chuyển dịch

Theo số liệu từ 27 ngân hàng niêm yết, tổng số nhân sự cuối năm 2024 đạt 241.417 người, tăng nhẹ so với năm trước. Tuy nhiên, đây chỉ là con số của các ngân hàng niêm yết, chưa bao gồm hệ thống ngân hàng thương mại cổ phần chưa niêm yết, ngân hàng nước ngoài và các tổ chức tín dụng khác.

Một số ngân hàng mở rộng quy mô nhân sự đáng kể:

• MB Bank: 18.639 người, tăng 2.315 nhân sự.
• VPBank: 27.428 người, tăng 2.455 nhân sự.
• HDBank: 10.592 người, tăng 965 nhân sự.
• Vietcombank: 23.538 người, tăng 813 nhân sự.

Ngược lại, một số ngân hàng thực hiện điều chỉnh nhân sự:

• BIDV: Giảm 1.107 người, còn 26.069 người.
• Sacombank: Giảm 354 người, còn 18.088 nhân sự.
• ACB: Giảm 377 người.
• VIB: Giảm 476 người.

Từ bức tranh trên, có thể thấy rằng thay vì xu hướng cắt giảm ồ ạt, ngành ngân hàng đang trải qua một giai đoạn chuyển dịch nhân sự. Đây là biểu hiện của sự tái cơ cấu lực lượng lao động theo định hướng chiến lược, phù hợp với đặc thù vận hành của ngành trong nhiều năm qua, nơi mà tính linh hoạt và thích nghi ngày càng trở thành yếu tố then chốt.

Năng suất lao động ngành ngân hàng và giả định tăng 5-10%

Tỷ lệ tăng năng suất lao động hàng năm dựa trên tổng dư nợ tín dụng và số lượng nhân sự của các ngân hàng từ 2021 đến 2024 của một số Ngân hàng trên sàn chứng khoán:

Bảng: Năng suất lao động của một số ngân hàng từ 2021-2024

Ngân hàng	2021	2022	2023	2024	Tăng trưởng năng suất (2023–2024)
Vietcombank	50,22	52,17	53,19	54,17	+1,83%
BIDV	64,00	64,71	65,38	66,04	+1,01%
VietinBank	52,17	53,19	54,17	55,10	+1,71%
Techcombank	32,36	32,00	32,31	32,59	+0,87%

Qua bảng trên, có thể thấy năng suất lao động trong ngành ngân hàng hiện nay tăng trưởng khá chậm, chỉ ở mức 1–2% mỗi năm. BIDV là ngân hàng dẫn đầu về năng suất, đạt mức 66 tỷ đồng/người trong năm 2024 – cho thấy khả năng tận dụng nguồn lực lao động hiệu quả hơn so với các ngân hàng còn lại.

Trong khi đó, Techcombank tuy nổi tiếng với chiến lược số hóa mạnh mẽ nhưng lại có mức năng suất thấp hơn và tăng trưởng chậm hơn các ngân hàng quốc doanh.

Tăng trưởng tín dụng 16% – liệu ngân hàng có thể hoạt động với ít nhân sự hơn?

Theo dự báo, tổng dư nợ tín dụng toàn hệ thống sẽ tăng từ 15,5 triệu tỷ đồng năm 2024 lên 18 triệu tỷ đồng vào năm 2025 – tức mức tăng trưởng khoảng 16%. Trong đó, riêng 27 ngân hàng niêm yết chiếm khoảng 76% thị phần tín dụng, tương đương 11,85 triệu tỷ đồng năm 2024 và dự kiến tăng lên 13,75 triệu tỷ đồng vào năm 2025.

Dưới đây là bảng mô phỏng nhu cầu nhân sự ngành ngân hàng theo các kịch bản tăng năng suất:

Kịch bản	Năng suất lao động (tỷ đồng/người)	Số nhân sự cần thiết (2025)	Số nhân sự cần tuyển thêm
Năng suất không tăng	49,1	280.044	38.627
Năng suất tăng 5%	51,6	266.708	25.291
Năng suất tăng 10%	54,0	254.585	13.168

 

➡ Giả định tăng năng suất 5-10% là một thách thức lớn, vì:

• Mức tăng hiện tại chỉ 1-2%/năm, trong khi 5-10% là mức rất cao.
• Cải tiến công nghệ cần thời gian để ảnh hưởng đến năng suất thực tế.
• Chuyển đổi số có thể giúp tăng năng suất nhưng chưa thể đạt mức 10% ngay lập tức.

Các kịch bản trên cho thấy rõ: nếu năng suất không thay đổi, ngành ngân hàng cần bổ sung gần 39.000 nhân sự mới để đáp ứng tăng trưởng tín dụng. Ngược lại, nếu đạt mức tăng năng suất 10%, con số này chỉ còn khoảng 13.000 người.

Tuy nhiên, việc đạt mức tăng 5–10% năng suất mỗi năm không phải điều dễ dàng. Trong khi mức hiện tại chỉ khoảng 1–2%, việc kỳ vọng tăng gấp 5 lần đòi hỏi sự đầu tư mạnh mẽ và dài hạn vào công nghệ, hệ thống, con người. Ngay cả chuyển đổi số – yếu tố quan trọng giúp gia tăng năng suất – cũng cần thời gian để phát huy hiệu quả thực sự.

Dẫu vậy, vẫn có hy vọng từ một số ngân hàng như Techcombank, TPBank, MB Bank – những đơn vị đã và đang đi đầu trong chiến lược số hóa – có khả năng tiến gần hơn đến mục tiêu tăng năng suất cao trong thời gian ngắn hơn.

Kết luận: Nhân sự ngân hàng không giảm, mà đang chuyển dịch mạnh mẽ

Ngoài ra việc này cũng đặt ra nhiều thách thức cho các cơ sở đào tạo đại học ngành Tài chính – Ngân hàng, khi sự lựa chọn của nhiều sinh viên sẽ ưu tiên chọn những cơ sở đào tạo theo xu hướng và thực tiễn như: đưa hệ thống phần mềm ngân hàng lõi (core-banking) vào đào tạo, kết nối và hợp tác sâu rộng với các tổ chức tài chính để tạo đầu ra cho sinh viên, giảng viên thực chiến có cả kinh nghiệm học thuật lẫn thực tế.

Việc giảm nhân sự tại một vài ngân hàng không phản ánh toàn cảnh ngành, mà đúng hơn là biểu hiện của chiến lược sàng lọc nhân sự để phù hợp hơn với giai đoạn phát triển mới. Trong bối cảnh tín dụng tăng trưởng nhanh và mạnh, nhu cầu về nhân sự trong ngành ngân hàng vẫn rất cao.

Tuy nhiên, xu hướng tuyển dụng đã thay đổi: không còn tuyển ồ ạt như giai đoạn trước, mà chuyển sang tìm kiếm những nhân sự giỏi công nghệ, tư duy linh hoạt và có khả năng phát triển khách hàng trong môi trường số hóa ngày càng sâu rộng.

Dù giả định tăng năng suất 5–10% là tham vọng lớn, nó vẫn nằm trong tầm tay các ngân hàng có chiến lược số hóa mạnh. Nếu không đạt được mục tiêu này, nhu cầu tuyển dụng mới trong năm 2025 vẫn có thể dao động từ 25.000 đến gần 39.000 người.

Bên cạnh tuyển mới, việc tái đào tạo nguồn nhân lực hiện hữu cũng ngày càng được chú trọng. Những khóa học như “Bán hàng và quản lý bán hàng trong thời đại số” hay “AI và ứng dụng AI trong ngành ngân hàng” trở thành công cụ thiết yếu giúp nhân sự thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của thị trường và công nghệ.

Đồng thời, điều này cũng đặt ra nhiều thách thức mới cho các cơ sở đào tạo ngành Tài chính – Ngân hàng. Sinh viên ngày càng có xu hướng lựa chọn những trường có chương trình đào tạo sát với thực tiễn như đưa core banking vào giảng dạy, hợp tác sâu với các tổ chức tài chính để mở rộng cơ hội thực tập và việc làm, và sở hữu đội ngũ giảng viên vừa có kinh nghiệm thực tế vừa vững lý luận. Trong xu hướng đó, một số cơ sở đào tạo đã chủ động thích ứng nhanh, góp phần tạo ra nguồn nhân lực trẻ có năng lực thực tế, đáp ứng được nhu cầu ngày càng khắt khe của ngành. Một số khoa chuyên ngành như Khoa Tài chính – Ngân hàng tại trường đại học Đại Nam cũng đang từng bước thích ứng với xu hướng này, góp phần đào tạo thế hệ nhân sự ngân hàng năng động, thực tiễn và bắt nhịp nhanh với chuyển đổi số.