Chuyên gia nói gì về những khó khăn của Doanh Nghiệp nhỏ khi áp dụng ESG

Trong vài năm trở lại đây, cụm từ ESG – Môi trường, Xã hội và Quản trị – trở thành xu hướng nóng bỏng trong cộng đồng doanh nghiệp, không chỉ tại Việt Nam mà còn trên toàn cầu. Khi mà nhu cầu xây dựng những doanh nghiệp bền vững và có trách nhiệm với xã hội ngày càng gia tăng, không chỉ những tập đoàn lớn mà ngay cả các doanh nghiệp nhỏ cũng phải tìm cách thích ứng. Tuy nhiên, đối với phần lớn doanh nghiệp nhỏ, áp dụng ESG thực sự là một hành trình đầy gian nan. Với tư cách là một chuyên gia tư vấn và người đã từng làm việc với nhiều doanh nghiệp nhỏ, Ông Vũ Việt Dũng, Chủ tịch KeyPerson Academy hiểu rõ những khó khăn họ đang phải đối mặt.

1. Nguồn lực hạn chế: “Làm gì khi ngân sách chẳng nhiều?”

Ông Vũ Việt Dũng chia sẻ như sau:

Câu hỏi đầu tiên tôi thường nhận được từ các doanh nghiệp nhỏ là: “Chúng tôi biết ESG quan trọng, nhưng tiền đâu ra mà đầu tư?” Và thực sự, đây là một nỗi lo rất chính đáng. Đối với những doanh nghiệp đã quen với việc phải tính toán từng đồng chi phí, việc đầu tư vào các sáng kiến ESG như sử dụng năng lượng tái tạo hay giảm phát thải carbon dường như là một thách thức không tưởng.

Không chỉ là chi phí đầu tư ban đầu, mà còn là chi phí duy trì trong dài hạn. Những giải pháp bền vững thường không mang lại lợi ích ngay lập tức, và với áp lực tài chính hằng ngày, nhiều doanh nghiệp buộc phải ưu tiên trước mắt để tồn tại, thay vì đầu tư cho sự bền vững trong tương lai. Có không ít chủ doanh nghiệp từng tâm sự với tôi rằng, họ sợ rằng nếu cố gắng quá sức trong việc áp dụng ESG, họ có thể đánh mất cơ hội sống sót.

2. Thiếu kiến thức: “Chúng tôi thậm chí còn chưa hiểu rõ ESG là gì”

Thực tế là, ESG không phải là một khái niệm đơn giản. Nó đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng từ nhiều khía cạnh, từ môi trường, xã hội đến quản trị doanh nghiệp. Đối với những doanh nghiệp lớn, họ có cả đội ngũ chuyên gia, cố vấn để thực hiện chiến lược này. Nhưng đối với doanh nghiệp nhỏ, việc tìm kiếm nhân sự có đủ năng lực trong lĩnh vực này thực sự là một thách thức.

Tôi nhớ một lần tư vấn cho một doanh nghiệp nhỏ trong ngành may mặc. Họ chia sẻ rằng, khi các đối tác lớn yêu cầu phải tuân thủ các tiêu chuẩn về lao động bền vững và quy trình sản xuất xanh, họ cảm thấy bối rối và không biết bắt đầu từ đâu. Việc thiếu kiến thức và không có nguồn lực để thuê các chuyên gia bên ngoài khiến họ rơi vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan: không thể làm, nhưng cũng không thể bỏ qua.

3. Khó khăn trong việc đo lường: “Làm sao để biết chúng tôi đang làm đúng?”

Một trong những câu hỏi tôi thường nghe là: “Chúng tôi đã cố gắng áp dụng ESG, nhưng làm sao để đo lường được hiệu quả?” Đối với các doanh nghiệp nhỏ, không có những hệ thống quản lý phức tạp hoặc các công cụ công nghệ tiên tiến để theo dõi và đánh giá các sáng kiến ESG.

Đo lường và báo cáo ESG đòi hỏi sự minh bạch và chính xác – điều mà không phải doanh nghiệp nào cũng có thể dễ dàng thực hiện. Một chủ doanh nghiệp từng chia sẻ với tôi rằng: “Chúng tôi chỉ có một vài nhân sự phụ trách mọi việc, từ kế toán đến quản lý kho. Làm sao có thể có đủ thời gian và nguồn lực để theo dõi cả các chỉ số về môi trường và xã hội?”

Và kết quả là, họ thường cảm thấy mình đang cố gắng trong mù mờ, không biết những nỗ lực mình bỏ ra có đúng hướng hay không. Điều này khiến cho nhiều doanh nghiệp nhỏ cảm thấy mệt mỏi và nản lòng trước những yêu cầu phức tạp của ESG.

4. Áp lực từ đối tác: “Nếu không làm, chúng tôi mất hợp đồng, nhưng làm thì chúng tôi kiệt sức”

Doanh nghiệp nhỏ, thường phải chịu sự phụ thuộc vào các đối tác lớn trong chuỗi cung ứng. Những tập đoàn lớn đã áp dụng ESG một cách nghiêm túc thường yêu cầu các nhà cung cấp và đối tác của mình cũng phải tuân thủ các tiêu chuẩn tương tự. Đây là một gánh nặng không nhỏ đối với những doanh nghiệp nhỏ, khi mà việc tuân thủ này không chỉ đòi hỏi chi phí mà còn yêu cầu thay đổi hoàn toàn cách vận hành hiện tại.

Một doanh nghiệp sản xuất từng chia sẻ với tôi rằng, họ đang phải đối mặt với áp lực từ một đối tác lớn về việc thay đổi toàn bộ quy trình sản xuất để đáp ứng các tiêu chuẩn ESG. Nếu không làm, họ có nguy cơ mất đi hợp đồng quan trọng. Nhưng nếu làm, chi phí sẽ vượt quá khả năng chi trả của họ. Đó là một tình thế tiến thoái lưỡng nan mà nhiều doanh nghiệp nhỏ gặp phải.

5. Khả năng thích ứng văn hóa: “ESG có thực sự phù hợp với văn hóa của chúng tôi?”

Văn hóa doanh nghiệp là một yếu tố quan trọng trong việc triển khai bất kỳ chiến lược nào, và ESG cũng không phải ngoại lệ. Trong nhiều doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt là những doanh nghiệp gia đình, tư tưởng bền vững và trách nhiệm xã hội có thể chưa thực sự được xem trọng.

Một doanh nhân trẻ mà tôi từng tư vấn kể rằng, khi anh ấy đề xuất việc áp dụng ESG trong doanh nghiệp gia đình của mình, anh gặp phải sự phản đối từ chính các thành viên trong gia đình. “Họ nói rằng chúng tôi đã làm việc theo cách này suốt hàng chục năm, tại sao phải thay đổi? ESG nghe thật xa vời và không cần thiết.” Đó là một câu chuyện quen thuộc trong nhiều doanh nghiệp nhỏ, nơi mà việc thay đổi tư duy và văn hóa đôi khi khó khăn hơn cả việc thay đổi quy trình.

Kết luận: Đường dài và gian khó

Từ những trải nghiệm làm việc cùng các doanh nghiệp nhỏ, tôi nhận ra rằng hành trình áp dụng ESG thực sự không dễ dàng. Nó đòi hỏi sự cam kết không chỉ từ phía lãnh đạo doanh nghiệp mà còn từ tất cả nhân viên. Quan trọng hơn, để doanh nghiệp nhỏ có thể thành công trong việc triển khai ESG, họ cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ cả chính phủ và các đối tác lớn trong chuỗi cung ứng.

Tuy nhiên, bất chấp mọi khó khăn, tôi vẫn luôn khuyến khích các doanh nghiệp nhỏ tiếp tục nỗ lực theo đuổi các mục tiêu bền vững. ESG không chỉ là một xu hướng ngắn hạn mà sẽ trở thành tiêu chuẩn kinh doanh trong tương lai. Việc chuẩn bị và đầu tư từ bây giờ sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ hơn trong dài hạn.